Oud huis met vochtproblemen, hoe los je dit op?

Oude woningen zijn vaak veel gevoeliger voor vocht; is er dan ook nog slecht gestookt en zijn er kleine lekkage’s, dan ontstaat er een slecht binnenklimaat en schimmel op de muren – vooral in kelders, badkamers en gangen. Vaak zijn ze slecht geïsoleerd, zeker wanneer de woning nog niet naar de normen van deze tijd is gebracht. Wie een dergelijke woning koopt, koopt een “kluswoning”. En die verbouwing, zeker wanneer je zelf niet over twee rechterhanden beschikt, kan heel wat geld gaan kosten.

Kluswoning met schimmel, hoe ontvochtig je zo’n huis?

Vochtproblemen in een oud huis oplossen vereist écht een doordachte aanpak, omdat de oorzaken vaak complex zijn en terug te voeren zijn op de bouwtechnische staat van de woning. Oude, vooroorlogse woningen zijn vaak gebouwd zonder moderne waterkeringen, ventilatiesystemen of isolatiematerialen. Daardoor is het risico op vochtinfiltratie en condensatie groter dan bij nieuwbouw en worden er vaak bouwdrogers gebruikt om te ontvochtigen. Daarnaast kunnen eerdere verbouwingen, slecht onderhoud of veranderde grondwaterstanden de situatie nog slechter hebben gemaakt.

De eerste stappen:

• Een grondige analyse van het probleem is de eerste stap.
• Men moet vaststellen of het gaat om opstijgend vocht, doorslaand vocht of condensatie.
• Elk van deze oorzaken vereist vaak een andere aanpak.

Het probleem van opstijgend vocht

Bij opstijgend vocht trekt het water via de fundering en de muren omhoog, vaak door een gebrek aan een waterkerende laag (dampdichte folie of bitumen). Dit probleem is typisch voor huizen van voor 1920, toen men nog geen systematische vochtwering toepaste. De oplossing hiervoor is ingrijpend maar effectief: het injecteren van de muren met een waterafstotend middel (zoals silaan- of siloxaan-gebaseerde gels) of het onderkappen van de muren waarbij een fysieke waterkering wordt aangebracht. Dit laatste is arbeidsintensief en relatief duur, maar kan op lange termijn het meest duurzaam zijn. Injecteren is goedkoper en sneller, maar de werkzaamheid hangt af van de staat van de muren en het vakmanschap van de uitvoerder.

Doorslaand vocht behandelen

Doorslaand vocht komt vaak voor bij slecht onderhouden gevels waar regenwater via poreuze stenen of kapotte voegen binnendringt. Ook dit zie je regelmatig bij oudere woningen waarvan de gevels jarenlang geen onderhoud hebben gehad. In dit geval is het herstellen van het metselwerk essentieel. Oude voegen moeten uitgeslepen en opnieuw gevoegd worden, en poreuze stenen kunnen vervangen worden. Daarna is het aan te raden om de buitenmuur te behandelen met een hydrofobeermiddel: een transparante gevelimpregneer die het metselwerk waterafstotend maakt maar wel dampdoorlatend blijft. Hierdoor kan binnendringend vocht verdampen, terwijl nieuwe regeninslag wordt voorkomen.

Condensatie in huis

Condensatie is een ander vaak onderschat probleem. Vooral in woningen met verbeterde isolatie, maar zonder evenwichtige ventilatie, zie je dat vocht zich ophoopt in de binnenlucht. Dit condenseert vervolgens op koude oppervlakken zoals ramen, ongeïsoleerde buitenmuren of plafonds. De oplossing hier ligt bij ventilatie en luchtcirculatie. Ramen regelmatig openen helpt, maar structurele oplossingen zijn beter: mechanische ventilatiesystemen zoals een balansventilatie met warmteterugwinning of een eenvoudige ventilatierooster in ramen en muren zorgen voor constante luchtverversing. In keukens en badkamers is een afzuigventilator met hygrostaat aan te bevelen.

Eerst ontvochtigen met bouwdroger

Een bouwdroger kan een waardevol hulpmiddel zijn tijdens het saneren van vochtproblemen, vooral na structurele ingrepen zoals injecteren of onderkappen. Na het uitvoeren van deze werkzaamheden is er vaak nog veel restvocht in muren en vloeren. Een bouwdroger – meestal een condensdroger met hoge capaciteit, je kunt ook een bouwdroger huren – versnelt het droogproces aanzienlijk. Hierdoor wordt schimmelvorming voorkomen en kunnen afwerkingslagen zoals pleisterwerk of verf eerder worden aangebracht. Bij gebruik van een bouwdroger moet echter ook voldoende ventilatie aanwezig zijn, anders kan de droger zijn werk niet efficiënt doen.

Maak deze fout niet

Een veelgemaakte fout bij het aanpakken van vochtproblemen is het blindelings aanbrengen van dampdichte afwerkingen, zoals bepaalde verfsoorten of lambrisering. Dit sluit het vocht op, waardoor het probleem verergert. Oude huizen moeten kunnen ademen: materialen zoals kalkpleister of ademende verven zijn hier beter geschikt. Deze materialen laten damp door, zodat vocht geleidelijk aan de binnenzijde kan verdampen.

Grondniveau woning controleren

Tot slot is het belangrijk om ook het grondniveau rond de woning te controleren. Soms ligt de grond of de bestrating aan de buitenzijde hoger dan de binnenvloer, wat zorgt voor vochtinfiltratie. Een verlaging van het maaiveld of het aanbrengen van drainage kan helpen om het vocht buiten te houden. Ook regenwaterafvoer verdient aandacht: een lekke dakgoot of afvoerpijp kan jarenlang vocht in de muur laten trekken zonder dat het opvalt.